เมื่อระบบการศึกษาคือฆาตรกรที่เลือดเย็นของผู้เรียน
การศึกษาเป็นการเปิดโอกาสไปสู่โลกต่าง ๆ ที่กว้างขึ้น เป็นการเตรียมพื้นฐานอาชีพที่สำคัญ ซึ่งระบบการศึกษาจะช่วยผลิตแรงงานมีฝีมืออกสู่ตลาดและเป็นสิ่งที่หล่อเลี้ยงอนาคตของชาติให้เติบโตมาอย่างมีคุณภาพ แต่สิ่งที่เด็กในระบบการศึกษาต้องเจอบางครั้งก็เปลี่ยนป็นแรงกดดันที่ส่งผลต่อสภาพจิตใจในระยะยาวได้
ต้นเหตุปัญหาความเครียดทางการศึกษา
ความเครียดเป็นสภาวะอย่างหนึ่งของร่างกายที่ส่งผลกระทบต่ออารมณ์และความรู้สึก ทำให้มีความอ่อนไหวง่ายเป็นพิเศษ เมื่อความเครียดสะสมเป็นระยะเวลานานจะแสดงออกในรูปแบบที่แตกต่างดัน บางคนก้าวร้าวขึ้น บางคนเซื่องซึม และบางคนเจ็บป่วย สาเหตุหลัก ๆ ที่ทำให้การศึกษามีความเครียดสูง ได้แก่
- การแข่งขันภายในสถานศึกษา
สถานศึกษาแต่ละแห่งจะมีเด็กที่มีความหลากหลายกันหลายคน ภายใต้หลักสูตรการศึกษาเดียวกันที่ทำให้เกิดการแข่งขันที่สูง เด็กที่ความถนัดน้อยกว่าจะเกิดความกดดันสูงกว่าเด็กทั่วไป
- ความกดดันจากครอบครัว
ครอบครัวมักจะตั้งความหวังไว้กับบุตรหลานภายในบ้านเมื่อเข้าสู่ระบบการศึกษา ด้วยความหวังว่าการศึกษาจะนำเด็กเหล่านั้นไปสู่อนาคตที่ดี แต่บางครั้งความคาดหวังนี้ก็ทำให้เด็กหลายคนกดดันมากจนเกินไปเมื่อพบว่าตัวเองทำได้ไม่ดีเท่าที่ควร
- ความเข้มงวดของบุคลากร
บุคลากรทางการศึกษา หรือเหล่าครูอาจารย์ที่ใกล้ชิดกับผู้เรียนและเป็นผู้ประสิทธิ์ประสาทวิชาเป็นอีกตัวแปรที่ทำให้เด็กเกิดความทุกข์และกดดันเป็นอย่างมาก การสอนนักเรียนและนักศึกษาจึงต้องมีหลักจิตวิทยาเข้าช่วย เพราะครูอาจารย์ที่มีความเข้าใจในตัวศิษย์จะเป็นตัวแปรสำคัญในการลดทอนความกดดันได้เช่นกัน
- ความไม่ถนัดส่วนบุคคล
การเรียนรู้ในสิ่งที่ไม่ถนัดสร้างความเครียดและกดดันได้เป็นอย่างดี แต่ระบบการศึกษาไทยไม่เอื้อให้เด็กได้ตามหาความถนัดของตนเองได้เพียงพอ จนอาจจะเดินเข้าสู่การเรียนที่ไม่ถนัดและส่งผลกระทบต่อสุขภาพในที่สุด
การเข้าใจสาเหตุของความเครียดในระบบการศึกษาจะช่วยให้สามารถหาทางออกได้เป็นระบบมากยิ่งขึ้น ทุกฝ่ายต้องตระหนักถึงปัญหาสุขภาพของผู้เรียนเป็นสำคัญ เพื่อให้ผู้เรียนสามารถเรียนรู้ได้โดยไม่ส่งผลกระทบต่อตนเอง
กรณีตัวอย่างผลกระทบจากความเครียดทางการศึกษา
ช่วงที่ผ่านมาข่าวเกี่ยวกับนักเรียนและนักศึกษาฆ่าตัวตายเพราะความเครียดทางการศึกษามีอยู่หลายกรณี ซึ่งล้วนแต่สะท้อนภาพความล้มเหลวทางการศึกษาได้เป็นอย่างดี
- นักศึกษาป.โท โดดตึกฆ่าตัวตาย
การศึกษาส่งผลกระทบเป็นอย่างมากสำหรับผู้เรียน กรณีที่ได้รับเสียงฮือฮามากครั้งหนึ่งคือการที่นักศึกษาระดับปริญญาโท มหาวิทยาลัยดังแห่งหนึ่งตัดสินใจกระโดดตึกจากหน้าต่างห้องคอมชั้น 7 ลงมาเสียชีวิตทันที เรื่องนี้ได้รับการพูดถึงเพราะเหตุการณ์เกิดในช่วงงานเกษตรแฟร์ที่คนพลุกพล่านและผู้ต่นก็เป็นนักศึกษาระกับปริญญาโทแล้ว
- เด็ก ม.6 เครียดจากเรียนออนไลน์แล้วผูกคอตาย
การเรียนออนไลน์เป็นสถานการณ์ฉุกเฉินที่โรงเรียนต้องปฏิบัติตามเนื่องมาจากการแพร่ระบาดของโควิด ซึ่งเรื่องนี้เป็นเรื่องที่ต้องพูดถึง เพราะการใช้ชีวิตในช่วงโควิดก็มีความกดดันเป็นทุนเดิมอยู่แล้ว การเรียนออนไลน์ก็ยิ่งเพิ่มความกดดัน เพราะการเข้าสังคมกับเพื่อนน้อยลง งานมากขึ้น และยากที่จะปรึกษาหารือกันในกลุ่ม ทำให้เด็กรู้สึกโดดเดี่ยว ประกอบกับผู้ตายเป็นโรคซึมเศร้าอยู่แล้ว โอกาสในการฆ่าตัวตายก็สูง เหตุสลดจึงเกิดขึ้น
- เด็กญี่ปุ่นฆ่าตัวตายสูงสุดในรอบ 40 ปี
การศึกษาญี่ปุ่นขึ้นชื่อว่ามีความเข้มงวดสูงเป็นอันดับต้น ๆ ของโลก ทำให้เด็เกิดความเครียดและความกดดันเป็นอย่างมาก แต่ในช่วงโควิดและการเรียนที่ต้องเอาใจใส่ในเวลาเดียวกัน ทำให้เด็กญี่ปุ่นเครียดจนนำไปสู่การฆ่าตัวตายในตัวเลขที่สูงเป็นประวัติการณ์ในรอบ 40 ปี
ปัญหาความกดดันเป็นปัญหาใหญ่ในระบบการศึกษา ทำให้เด็กป่วยเป็นโรคซึมเศร้า และนำไปสู่การจบชีวิตตนเองในชีวิตแม้แต่ประกันสุขภาพก็ไม่อาจรั้งไว้ได้ ผู้ใหญ่ในแวดวงการศึกษาจึงควรหันมาใส่ใจเรื่องจิตวิทยาเด็กและสุขภาพจิตของเด็กให้มากขึ้นกว่าเดิม